三字经
r d n zh 1 ch u x i ng b e n sh an
人
之 初, 性 本 善。 i=r o
x ng xi a ng j i n x i xi a ng yu dn 性 相 近, 习 相 远。 g o u b u ji o n x ng n d i qi an
苟 不 教, 性 乃 迁。 ji on zh 1 d n o gu i y 1 zhu an 教 之 道, 贵 以 专。 x 1 m e ng m u
z e l m ch u 昔
孟 母,
择 邻 处。 z 1 b u xu d du a n j 1 zh u 子 不 学,
断 机 杼。
d o u y an sh a n y ou y i
f a n
g 窦
燕 八、
山, 有 义 方。 ji o n w u z 1 mi ng j u y a ng 教 五 子, 名 俱 扬。
Y d ng b u ji o n f u zh 1 gu o
养 不
教, 父 之 过。
Ji n o b u y a n sh 1 zh 1 du o 教 不 严, 师 之 惰。
z 1b u xu e f e i !su o y i
子不学,非所宜。
y cu b u xu e l a o h e w e i 幼不学,老何为。
y u b u zhu o b u ch e ng q 1
玉不琢,不成器。
r e n b u xu e b u zh y1人不学,不知义。wei r e n z1f a ng sh d o sh i 为人子,方少时。
q i n sh y o u x i l1[y i
亲师友,习礼仪。Xi a i ng ji u l rtg n e ng w e n x i
九龄,能温席。
香
Xi do y u q i n su o d a ng zh i 孝于亲,所当执。
r d ng s i su 1 n e ng r d g l i
融四岁,能让梨。
梨。
t i y u zh a ng y i xi a n zh i 弟于长,宜先知。Sh ou xi d o t 1c1ji n d w e n 孝弟,次见闻。
首
zh i i m o u sh u sh i m o u w e n 知某数,识某文。
y J e : r sh i sh i e r b di -- 而十,十而百。
b d i e r qi a n qi a n e r w a n 百而千,千而万。
s a n c ci i zh e ti a n d1r e n 三才者,天地人。
s a n gu a n g zh e r1yu e x J ng 三光者,日月星。
s a n g a ng zh e j un ch e n y1
三纲者,君臣义。
f u z1q J n f u f u sh u n 父子亲,夫妇顺。Yu e ch u n xi a yu e qi u d o n
g 曰春夏,曰秋冬。
c 1s 1sh i y u n b u qi a g 此四时,运不穷。yu e n c n b e i yu e x J
d o ng 曰南北,曰西东。
c1s1 f a ng y1ng h u zh o ng 此四方,应乎中。
yu e shu 1 hu o m u ■ j i
n t u
曰水火,木金土。
c 1w u x i ng b en h u sh u 此五行,本乎数。
Yu e r e n y i l1zh i x i n 曰仁义,礼智信。
c1w u ch a ng b u r d ng w en 此五常,不容紊。
d a o li nqg sh -m a i sh u j i
稻粱菽,麦黍稷。c1li u g u r en su o sh i
此、,
六谷,人所食。
m a ni u y a ng ■ j i qu a n sh1马牛羊,鸡犬豕。c1li u ch u r e n su o s i
此、,
六畜,人所饲。
yu e x1n u yu e a i j u 曰
喜
怒,曰哀惧。
a i w u y u q i q ng j u 爱恶欲,七情具。p a o t u g e m u sh i j in 匏土革,木石金。
s 1y u zh u n d i b a y1n 丝与竹,乃八音。
g a o z e ng z u f u er sh en 高曾祖,父而身。sh e n e r z1z1er s un 身而子,子而孙。
z 1z 1s u n zh1xu a n z e ng 自子孙,至玄曾
n d■
■u z u r e n zh1l u n
乃九族,人之伦。
f u z 1e n f u f u c en
g 父子恩,夫妇从。xi o ng z e y o u d1z e g o ng 兄则友,弟则恭。z
h d ng y o ux u y o u y u p e ng 长幼序,友与朋。j u n z e j n1g ch e n z e zh o ng 君则敬,臣则忠。
c 1sh i y1r e n su o t e ng 此十义,人所同。
f g x u ji d ngji u 凡训蒙,须讲究。 xi fi g x fr i gu mi ng j u d o u 详训诂,明句读。wei xu e zh e b i y o u ch u 为学者,必有初。 xi d o xu e zh o ng zh 1 s 1 sh u 小学终,至四书。 l u n y u zh e e r sh i pi an 论语者,-- 十篇。 q u n d i z 1j 1sh a n y fi n 群弟子,记¥士 善言。 m e ng z 1zh e q i pi a n zh1 孟子者,七篇止。 ji d ngd a o d e shu o r e n y1讲道德,说仁义。 zu 0zh o ng y o ngz1s i b1作中庸,子思笔。 zh o ng b u pi a n y o ng b u y1 中不偏,庸不易。 大小戴,注礼记。 sh r sh e ng y a n i i i yu e b e i 述圣言,礼乐备。 yu e gu o f e ng yu e y d s0ng 曰国风,曰雅颂。 h a o s 1sh i d a ng f e ng y o ng 号四诗,当讽咏。 sh i j1wa ng ch u n qi t i zu o 诗既、■春秋作。 y u b a o bi a n bi e sh a n e 寓褒贬,别善恶。 s a n zhu a nzh e y o u g 0ng y a ng 三传者,有公羊。 y ou zu o sh1y o u g u li n a g 有左氏,有谷梁。 j i ng j i mi ng f a n g d u z1 经既明,方读子。 cu 0q i y a o j i q i sh1 撮其要,记其事。 w u z 1zh e y ou x u n y a ng 五子者有荀扬。wen zh0ngz1j i l ao hu a ng 文中子,及老庄。 j i ng z i t 0ng d u zh u sh1 经子通,读诸史。 考世系,知终始。 z 1x 1n o ng zhi hu a ng d 1自羲农,至黄帝。 h a o s a n hu a ngj u sh a ng sh 1号三皇,居上世。 t fii g y o u yu h a o er d1唐有虞,号-- 帝。 xi a n g y1x U n ch e ngsh e n g sh 1 相揖逊,称盛世。 xi a y o u y u sh a n g y o ut a ng 夏有禹,商有汤。zh o u wen w u ch e ng s a n w a ng 周文武,称三王。 xi a chu a n z i ■ ■ JI a ti a nxi a 夏传子,家天下。 s1b a i z a i qi a n xi a sh e 四百载,迁夏社。 t a ng f a xi a gu o h a o sh a ng 汤伐夏,国号商。 li u b a i z a i zh1zh ou w a ng 、,六百载,至纣、■ 亡。 zh ou w u w a ng sh i zh u zh o u 周武王,始诛纣。 b a b a i z a i zu 1 ch a ngji u 八百载,最长久。zh o u zh e d o ngw a ng g a n g zhu 1周辙东,王纲坠。Ch e ng g a n g e sh a ng y c ushu1逞干戈,尚游说。sh i ch u n qi u zh o ng zh a n gu c 始春秋,终战国。 w u b a qi a ng q i xi c ng ch u 五7-l- V 强,七雄出。 y ng q i n sh 1 sh ]ji a n b1ng 嬴秦氏,始兼并。chu a n er sh1 ch u h a n zh e ng 传-- 世,楚汉争。 g a o z u x i ng h a n y e ji n a 高祖兴,汉业建。 zh i xi a oping w a ng m a ng cu an 至孝平,王莽篡。 gu a ng w u x i ng w e i d o ng h an 光武兴,为东汉。 s 1b a i ni a n zh o ng y i xi a n 四百年,终于献。 wei sh u w u zh e ng h a n d i ng 魏蜀吴,争汉鼎。 h a o s an gu 0q 1 li a ngj n1号三国,迄两晋。 song q 丨j 1li ng ch e n ch e ng 宋齐继,梁陈承。wei n n ch a c > d u j i n l rtg 为南朝,都金陵。 b e i yu n w e i f e n d o ng xi 北元魏,分东西。y u w e n zh o u y u g a o q i 宇文周,与高齐。 d a i zh i su 1y 1 t u y u 迨至隋,一土宇。 b u z a i chuan sh i t o ng x u 不再传,失统绪。t ng g ao z u q i y i sh i 唐高祖,起义师。ch u su 1lu a n chu a ng gu 0 j1除隋乱,创国基。 e r sh i chu a n s a n b a i z ai 亠十传,三百载。 li顶mi e zh i gu o n a i g ai 梁灭之,国乃改。 li nag t a ng j ft j i h a n zh ou 梁唐晋,及汉周。ch e ng w u d a i ji e- y y ou y o u 称五代,皆有由。 y a n s eng x 1 ng sh e u zh o u sh an 炎宋兴,受周禅。sh i b a chu a n n a n b ei h u n 十八传,南北混。 li o a y u j 1n d t h a o f en 辽与金,帝号纷。 d a i mi e li o a s e ng y o u c u n 迨灭辽,宋犹存。zh i yu a n x1ng j1n x u xi e 至元兴,金绪歇。 y o u s e ng sh t y t tong mi e 有宋世, - 同灭。 b i ng zh o ng gu o ji a n r o ng 1 d i 并中国,兼戎狄。ming t a i z u ji u q1n sh1 明太祖,久亲师。 chu a n ji n a w e n f a ng s1 s1 传建文,方四祀。qi a n b e j i ng y o ng l e s i 迁北京,永乐嗣。 d a i ch o ng zh e n m e i sh a s n h i 迨崇祯,煤山逝。 q i ng t a i z u y i ng j i ngming 清太祖,膺景命。 j rtg s 1 f a ng k e d a d i ng 靖四方,克大定。zh i xu a n t o ng n d i d a t o ng 统,乃大同。 至 宣 sh i er sh1 q i ng zu o zh o ng 十 - 世,清祚终。 d u sh i zh e k d o sh i l u 读史者,考实录。 t o ng g u j i n ru o q i n m u 今,若亲目。 通 古 k o u e r song x ine r w e i 口而诵,心而维。ch a o y u s i x i y u s i 朝于斯,夕于斯。 x i zh o ng n i sh i xi a ng tu 0昔仲尼,师项橐。 g u sh eng xi a nsh a ng q n xu e 圣贤,尚勤学。古 zh a o zh o ngling d u l u l u n 赵中令,读 论。 鲁 b i j 1sh1xu e qi e q n 彼既仕,学且勤。P i p u bi a n xi a o zh u ji an 披蒲编,削竹简。 b i w u sh u■ V qi e zh i mi an 彼无书,且知勉。t(U xu a n li n a g zhu i c 1g u 头悬梁,锥刺股。 b i b u ji a o z1q i n k u 彼不教,自勤苦。r u n a ng y ng r u y1ng xu e 如囊萤,如映雪。ji a su i p n xu e b u chu o 家虽贫,学不辍。r u f u x i n r u gu a ji ao 如负薪,如挂角。 sh e n su 1l n o )y o u k u zhu o 身虽劳,犹苦卓。 s u l a o qu n n e r sh i q1苏老泉,二十七。sh i f a f e n d u sh u j i 始发奋,读书籍。 b i j i l a o y ou hu i ch i 彼既老,犹悔迟。 e r xi a o sh e ng y i z a o s1尔小生,宜早思。ru o li ng h a o b a sh i e r 若梁灏,八十二。du i d a t ng ku i du o sh i 对大廷,魁多士。 b i j i ch eng zh o ng ch e ng y i 彼既成,众称异。 e r xi a o sh e ng y i l i zh i 尔小生,宜立志。 y ng b a su i n e ng y o ng sh 1莹八岁,能咏诗。m i q1su i n e ng f u q丨泌七岁,能赋棋。 b i 彼y i ng 颖 w u 悟, r en ch e ng q i 人称奇。 e r y o u xu e d a n g xi a o zh1尔幼学,当效之。 c a i w e n j i n e ng bi a q n 蔡文姬,能亠亠 辨琴。 xi e d a o y u n n e ng y o ng y in 谢道韫,能咏吟。 b i n u z i qi e c o ng mi n 彼女子,且聪敏。 e r n a n z i d a ng z i j i ng 尔男子,当自警。 t j u sh en t 举神童,作正字。 b i su 1y o u sh e n y i sh 1彼虽幼,身已仕。 e r y o u xu e mi a n e r zh1尔幼学,勉而致。 y o u w ei zh e y :ru o sh1有为者,亦若是。 qu a n sh o u y e j1s1ch e n 犬守夜,鸡司晨。 g o u b u xu e h e w e i r e n 苟不学,曷为人。 c a n t u s 1 f e ng ni a ng m i 蚕吐丝,蜂酿蜜。r的 b u xu e b u r u w u 人不学,不如物。y cu ar xu e zhu a ng e r x ng 幼而学,壮而行。sh a ng zh i j u n xi a z e mi n 上致君,下泽民。 y a ng m i ng sh e ngxi a n f u m u 扬名声,显父母。gu a ng y u qi a n y u y u h c u 光于、八 前,裕于后。 r e n y i z 1j 1n m a n y ng 人遗子,金满赢。w o ji a o z1w e i y i j 1ng 我教子,惟 - 经。q i n y o u g o ng x i w u y i 勤有功,戏无、人 益。 ji e zh i z a i y 戒 之 哉,宜 i mi an l i 勉 力。